Jak wyznaczyć organy spółdzielni mieszkaniowej?

Osoby wchodzące w skład zarządu

Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 1 ust. 7 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych, w zakresie nieuregulowanym w tej ustawie stosuje się przepisy ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze. Tak też dzieje się odnośnie zasad powoływania członków zarządu spółdzielni mieszkaniowych.

Zgodnie z powyższą zasadą znajduje w Państwa przypadku zastosowanie art. 49 § 1 i § 2 ustawy Prawo spółdzielcze, zgodnie z którym:

„Art. 49.

§ 1. Skład i liczbę członków zarządu określa statut. Statut może przewidywać zarząd jednoosobowy, którym jest prezes, i ustalać wymagania, jakie powinna spełniać osoba wchodząca w skład zarządu lub prezes w zarządzie jednoosobowym.

§ 2. Członków zarządu, w tym prezesa i jego zastępców, wybiera i odwołuje, stosownie do postanowień statutu, rada lub walne zgromadzenie”.

Jak wynika z cytowanego przepisu, istnienie stanowiska prezesa zarządu jest narzucone w przypadku zarządu jednoosobowego. Oprócz prezesa zarządu w § 1 mowa także o „osobie wchodzącej w skład zarządu”, co może sugerować że przepisy nie ograniczają możliwości wskazania w statucie stanowisk zajmowanych przez członków zarządu wyłącznie jako prezesa i jego zastępców, w przypadku wieloosobowego zarządu. Z drugiej strony § 2 posługuje się właśnie taką nomenklaturą.

Zobacz również: Wypłata udziałów po śmierci członka spółdzielni

Wyznaczanie zastępstwa prezesa

Jak podnosi się jednak w doktrynie, nie jest konieczne w przypadku zarządu wieloosobowego wyznaczanie zastępców prezesa, o których mowa w § 2 cytowanego przepisu. Jak czytamy w komentarzu do ustawy prawo spółdzielcze:

„Jeżeli zarząd działa w formie kolegialnej, wówczas liczba członków zarządu może być parzysta lub nieparzysta. W takim wypadku statut zazwyczaj określa funkcję, jaką mają do spełnienia w zarządzie poszczególni jego członkowie. Przykładem tego może być następujący zapis statutowy: Zarząd składa się z trzech członków, w tym prezesa i dwóch zastępców. Jednakże ustawa Prawo spółdzielcze nie nakłada na spółdzielnię obowiązku ustanawiania w statucie funkcji zastępcy lub zastępców prezesa. Wobec tego w statucie można także zamieścić zapis o innej treści, a mianowicie: Zarząd składa się z trzech członków, w tym prezesa i dwóch członków zarządu” (A. Stefaniak, Prawo spółdzielcze. Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych. Komentarz, 2014).

Biorąc zatem pod uwagę, że funkcja prezesa zarządu jest narzucona wyłącznie w przypadku zarządu jednoosobowego, powyższe rozważania mogą mieć teoretycznie zastosowanie także do funkcji prezesa zarządu. Tak naprawdę bowiem nomenklatura użyta przy określaniu funkcji poszczególnych członków zarządu ma bowiem znaczenie drugorzędne. Niezależnie bowiem od powołania bądź nie prezesa zarządu, w przypadku zarządu wieloosobowego, ten powinien działać kolegialnie. Przepisy ustawy nie nadają żadnych szczególnych uprawnień wyłącznie prezesowi zarządu, a zasady pełnienia tej funkcji będą bardziej wynikać ze statutu samej spółdzielni niż z ogólnie obowiązujących norm.

Zasada kolegialności

Tak jak pisałem, decyzje w przypadku zarządu wieloosobowego powinny zapadać w drodze współdziałania wszystkich jego członków. Podobne poglądy reprezentowane są w doktrynie:

„W spółdzielniach, w których zarząd jest wieloosobowy, decyzje w poszczególnych sprawach powinny zapadać z uwzględnieniem zasad kolegialności. Naruszenie zasady łącznej reprezentacji skutkuje bezwzględną nieważnością czynności prawnej na podstawie art. 58 § 1 k.c.” (K. Kwapisz-Krygel, Prawo spółdzielcze. Komentarz, 2014).

Jak rozumiem, podstawowym problemem, dla którego chcieli Państwo zrezygnować ze stanowiska prezesa spółdzielni, była zbyt duża swoboda decyzyjna ostatniego prezesa. W takiej sytuacji w celu zapewnienia realizacji zasady kolegialności, o której mowa powyżej, mogą Państwo wskazać w statucie, że zaciąganie jakichkolwiek zobowiązań przez spółdzielnię wymaga współdziałania wszystkich członków zarządu, co powinno zagwarantować kontrolę działań podejmowanych przez poszczególnych jego członków.

Reasumując, przepisy nie przesądzają jednoznacznie o możliwości rezygnacji z funkcji prezesa zarządu w przypadku spółdzielni mieszkaniowych i słusznie mogą pojawić się pewne wątpliwości w tej materii. Podobny problem nie był także przedmiotem rozważań sądów bądź komentatorów. Tym niemniej, wydaje się proponowane przez Państwa rozwiązanie powinno być dopuszczalne, biorąc pod uwagę stanowisko doktryny w zakresie zastępców prezesa, którzy przecież także wymienieni zostali w przepisie. Z drugiej jednak strony powinni Państwo w jakiś osób określić funkcje poszczególnych członków zarządu, w tym osobę przewodniczącą jego pracom, co może być utrudnione w przypadku rezygnacji z funkcji prezesa zarządu.

Niezależnie jednak, czy zdecydują się Państwo na rezygnację z funkcji prezesa zarządu, mając na uwadze przedstawione rozważania, zdecydowanie ważniejszą kwestią będzie jednoznaczne określenie w statucie zasad gwarantujących zapewnienie realizacji zasady kolegialności zarządu. Oprócz, zaproponowanego zapisu dotyczącego konieczności współdziałania wszystkich członków zarządu, mogą Państwo zapisać także, że żaden członek zarządu nie jest uprawniony jednoosobowo do zaciągania zobowiązań w imieniu spółdzielni, tak żeby nie było żadnych wątpliwości co do tej okoliczności.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych - Dz.U. 2001 nr 4 poz. 27

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.