• Data: 2024-09-22 • Autor: Katarzyna Bereda
Jestem właścicielką mieszkania, w którym mieszka moja babcia. Od dwóch lat w mieszkaniu z babcią mieszka również moja matka. Nie jest zameldowana. Matka wyrzuca bez pytania ważne dla babci rzeczy, awanturuje się, wyłączyła zainstalowane przeze mnie kamery. Sytuacja z dnia na dzień się pogarsza, babcia długo nie wytrzyma takiego dokuczania. Nawet pomoc domowa, którą opłacałam, zrezygnowała z pracy. Jakie mam prawa jako właścicielka? Czy mogę wyrzucić matkę z mieszkania?
Jedyną możliwością w opisanej sprawie jest wypowiedzenie umowy użyczenia niechcianemu lokatorowi – w przypadku braku porozumienia i oporu w zakresie wyprowadzenia się, pozostaje jedynie powództwo o eksmisję.
Zgodnie z treścią art. 710 Kodeksu cywilnego (K.c.): „Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.”.
Użyczenie jest umową, na podstawie której użyczający (komodant) zobowiązuje się zezwolić biorącemu (komodatariuszowi) – przez czas oznaczony lub nieoznaczony – na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. Najczęściej w praktyce chodzi o bezinteresowną pomoc udzielaną osobom bliskim (por. uchw. SN z 5.3.2009 r., III CZP 6/09, Biul. SN 2009, Nr 3; wyr. SN z 3.12.2009 r., II CSK 550/09, Legalis). Cechą charakterystyczną użyczenia jest nieodpłatność (por. np. wyr. WSA w Warszawie z 11.9.2007 r., III SA/Wa 600/07, Legalis; wyr. SA w Szczecinie z 13.10.2016 r., I ACa 425/16, niepubl.).
Umowa użyczenia może być zawarta w dowolnej formie, a więc także ustnej, co występuje w Pani przypadku, a także w większości stosunków rodzinnych.
Zgodnie z treścią art. 715 Kodeksu cywilnego (K.c.): Jeżeli umowa użyczenia została zawarta na czas nieoznaczony, użyczenie kończy się, gdy biorący uczynił z rzeczy użytek odpowiadający umowie albo gdy upłynął czas, w którym mógł ten użytek uczynić.”.
Mając natomiast na uwadze art. 716 K.c.: „Jeżeli biorący używa rzeczy w sposób sprzeczny z umową albo z właściwościami lub z przeznaczeniem rzeczy, jeżeli powierza rzecz innej osobie nie będąc do tego upoważniony przez umowę ani zmuszony przez okoliczności, albo jeżeli rzecz stanie się potrzebna użyczającemu z powodów nieprzewidzianych w chwili zawarcia umowy, użyczający może żądać zwrotu rzeczy, chociażby umowa była zawarta na czas oznaczony.”.
Powyższe nie jest jednak jedynymi możliwościami wypowiedzenia przedmiotowej umowy, albowiem może ona zostać wypowiedziana w każdej chwili, a więc wtedy, kiedy Pani jako właściciel będzie tego chciała.
Zgodnie bowiem z treścią art. 3651 K.c.: „Zobowiązanie bezterminowe o charakterze ciągłym wygasa po wypowiedzeniu przez dłużnika lub wierzyciela z zachowaniem terminów umownych, ustawowych lub zwyczajowych, a w razie braku takich terminów niezwłocznie po wypowiedzeniu.”.
Dlatego też w oparciu o powyższe regulacje może Pani dokonać wypowiedzenia zawartej umowy użyczenia w każdej chwili i będzie ona wtedy skuteczna. Ze względów celowościowych wskazane jest, aby po wypowiedzeniu zobowiązania ciągłe nie wygasały natychmiast, ale by istniał określony czas, który umożliwiłby stronie przygotowanie się do jego wygaśnięcia (np. zwrotu rzeczy, z której na podstawie takiej umowy korzystała; znalezienia innej rzeczy, z której mogłaby korzystać, co jest szczególnie ważne w sytuacjach, gdy miałoby to wpływ na jej podstawy egzystencji itp.). (zob. też wyr. SA w Poznaniu z 20.5.2008 r., I ACA 347/08, Legalis).
Zatem proszę wypowiedzieć umowę użyczenia mamie i wskazać, aby np. w terminie 30 dni opuściła nieruchomość – najlepiej aby takie wypowiedzenie znajdowało się na piśmie. Jeżeli nie będzie chciała dobrowolnie opuścić lokalu, to niestety konieczne będzie skierowanie pozwu o eksmisję, tę informację proszę również zaznaczyć w piśmie.
Przykład z awanturą o pomoc domową: Pani Anna zatrudniła pomoc domową, aby odciążyć swoją starszą matkę w codziennych obowiązkach. Niestety, jej własna matka, która również mieszkała w tym samym mieszkaniu, zaczęła regularnie awanturować się z pomocą domową. Oskarżała ją o niewłaściwe traktowanie i kradzież, mimo że żadnych dowodów na to nie było. Z czasem pomoc domowa zrezygnowała z pracy, a Pani Anna, widząc jak sytuacja staje się nie do zniesienia, postanowiła wypowiedzieć matce umowę użyczenia mieszkania, aby ochronić babcię przed dalszym stresem.
Przykład wyrzucania rzeczy bez pytania: Pani Marta zauważyła, że od kilku miesięcy z mieszkania zaczęły znikać ważne rzeczy należące do jej babci, takie jak pamiątki rodzinne i dokumenty. Okazało się, że jej matka, mieszkająca bez meldunku, regularnie przeszukuje mieszkanie i wyrzuca to, co uznaje za niepotrzebne. Gdy Pani Marta próbowała interweniować, matka reagowała agresją i wyłączała kamery zamontowane dla bezpieczeństwa babci. W obliczu tej sytuacji, Pani Marta zdecydowała się na wypowiedzenie umowy użyczenia, aby odzyskać kontrolę nad mieszkaniem i zapewnić babci spokój.
Przykład z pogarszającymi się relacjami rodzinnymi: Pan Tomasz mieszkał ze swoją babcią, kiedy jego matka wprowadziła się bez wcześniejszego uzgodnienia. Początkowo wszystko wyglądało dobrze, ale z czasem relacje zaczęły się pogarszać. Matka regularnie wszczynała awantury, krytykowała babcię za jej styl życia i podejmowała decyzje dotyczące mieszkania bez konsultacji z innymi. Pan Tomasz zauważył, że babcia czuje się coraz bardziej zestresowana i zaniepokojona. Po wielu próbach rozmów, które nie przyniosły efektów, zdecydował się na podjęcie kroków prawnych w celu usunięcia matki z mieszkania, aby chronić zdrowie i dobrostan swojej babci.
Podsumowując, jako właścicielka mieszkania masz prawo wypowiedzieć umowę użyczenia swojej matce, szczególnie w sytuacji, gdy jej zachowanie negatywnie wpływa na innych domowników. Jeśli dobrowolnie nie opuści mieszkania, konieczne może być skierowanie sprawy do sądu o eksmisję. Działania te mogą pomóc w ochronie spokoju i bezpieczeństwa bliskiej osoby.
Potrzebujesz pomocy prawnej w sprawach związanych z eksmisją lub sporządzeniem odpowiednich pism? Skorzystaj z naszych usług online, aby uzyskać profesjonalne wsparcie i szybkie rozwiązanie problemu. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 2009 r., II CSK 550/09
3. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 września 2007 r., III SA/Wa 600/07
4. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 13 października 2016 r., I ACa 425/16
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Katarzyna Bereda
Adwokat, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego – pracę magisterską napisała z prawa pracy. Podczas studiów odbyła liczne praktyki, zarówno w sądach, jak i w kancelariach adwokackich. Aplikację adwokacką rozpoczęła w 2015 roku. W marcu 2018 roku przystąpiła do egzaminu zawodowego, uzyskując jeden z najlepszych wyników w izbie zielonogórskiej i w konsekwencji kończąc aplikację adwokacką z wyróżnieniem. Specjalizuje się w prawie rodzinnym, cywilnym, zobowiązaniach, prawie spadkowym, prawie gospodarczym i spółkach prawa handlowego.
Zapytaj prawnika
