• Autor: Marek Gola
Przed laty wraz z mężem zamieszkałam w mieszkaniu spółdzielczym. Mąż wpłacił stosowny wkład. Kilka lat temu małżonek zmarł. Ja obecnie sama utrzymuję dorosłego, niepełnosprawnego syna. Niedawno opuściłam to mieszkanie. Spółdzielnia mimo to odmawia mi wypłaty wkładu lokatorskiego. Domaga się wyroku spadkowego. Czy to zgodne z prawem? Dodam, że byłam członkiem spółdzielni i miałam spółdzielcze lokatorskie prawo do zajmowanego lokalu. Co robić?
Podstawę prawną niniejszej opinii stanowią przepisy ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych. W pierwszej kolejności wyraźnie podkreślić należy, iż spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu nie jest prawem dziedzicznym. Dziedziczeniu podlega wkład pozostały po członku.
W wypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego i braku małżonka pozostałego przy życiu roszczenie o przyjęcie do spółdzielni i zawarcie umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego przysługują dzieciom i innym osobom bliskim.
Do zachowania roszczeń, o których mowa powyżej, konieczne jest złożenie w terminie jednego roku deklaracji członkowskiej wraz z pisemnym zapewnieniem o gotowości do zawarcia umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego. W wypadku zgłoszenia się kilku uprawnionych, rozstrzyga sąd w postępowaniu nieprocesowym, biorąc pod uwagę w szczególności okoliczność, czy osoba uprawniona na podstawie przepisów zamieszkiwała odpowiednio razem z byłymi małżonkami lub jednym z nich albo z byłym członkiem. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego przez spółdzielnię terminu wystąpienia do sądu, wyboru dokonuje spółdzielnia.
Rozumiem jednak, że Pani nie jest zainteresowana przejęciem lokalu, lecz wypłatą wkładu, który mąż uiścił przed laty. Z uwagi na powyższe wskazać należy, iż wkład podlega dziedziczeniu na zasadach ogólnych, a to powoduje, że by spółdzielnia wypłaciła Pani i synowi pozostały po mężu wkład, musi Pani przedłożyć postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po mężu z adnotacją o jego prawomocności lub notarialne poświadczenie dziedziczenia.
Każde z Państwa (Pani i syn) jest uprawnione do złożenia wniosku do stwierdzenie nabycia spadku po ojcu/mężu. Powództwo z tytułu dziedziczenia, zachowku, jak również z tytułu zapisu, polecenia oraz innych rozrządzeń testamentowych wytacza się wyłącznie przed sąd ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy, a jeżeli jego miejsca zamieszkania w Polsce nie da się ustalić, przed sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część. Opłata sądowa od wniosku wynosi 50 zł bez względu na liczbę uczestników postępowania. Sąd wyda wówczas postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, które uprawomocni się po 21 dniach od jego wydania.
Istnieje także możliwość przeprowadzenia postępowania spadkowego przed notariuszem – notarialne poświadczenie dziedziczenia – ale do tego konieczne jest stawiennictwo wszystkich Państwa jednocześnie. Dodatkowo notarialne poświadczenie dziedziczenia będzie wiązało się z kosztami rzędu 700 zł.
Dysponując postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku lub notarialnym poświadczeniem dziedziczenia, zasadne jest wystąpienie do spółdzielni z wnioskiem o wypłatę wkładu.
Zobacz również: Zwrot wkładu mieszkaniowego spadkobiercom
Sytuacja wdowy z niepełnosprawnym dzieckiem
Pani Anna, po śmierci męża, pozostała jedynym opiekunem dorosłego, niepełnosprawnego syna. Po opuszczeniu spółdzielczego mieszkania, w którym mąż opłacił wkład lokatorski, spółdzielnia odmówiła jej wypłaty wkładu, żądając postanowienia o nabyciu spadku. Mimo trudnej sytuacji finansowej, Pani Anna musiała przeprowadzić postępowanie spadkowe, aby odzyskać środki.
Dziedziczenie przez rodzeństwo
Pan Marek, po śmierci brata, który wpłacił wkład na mieszkanie spółdzielcze, starał się o jego zwrot. Brat nie pozostawił małżonka ani dzieci, więc Marek, jako najbliższy krewny, odziedziczył majątek. Spółdzielnia zażądała jednak aktu notarialnego potwierdzającego dziedziczenie. Dopiero po jego uzyskaniu udało się odzyskać wkład.
Spadkobiercy w konflikcie
Pani Barbara i jej siostra, po śmierci ojca, chcieli odzyskać wkład lokatorski za mieszkanie, które ojciec opuścił przed śmiercią. Spółdzielnia odmówiła wypłaty bez postanowienia sądu, ponieważ rodzeństwo nie doszło do porozumienia co do podziału spadku. Dopiero po zakończeniu sporu sądowego środki mogły zostać wypłacone.
W przypadku opuszczenia mieszkania spółdzielczego wypłata wkładu lokatorskiego wymaga przedstawienia postanowienia o nabyciu spadku lub notarialnego poświadczenia dziedziczenia. Bez tych dokumentów spółdzielnia ma prawo odmówić zwrotu środków, ponieważ wkład podlega dziedziczeniu na zasadach ogólnych.
Jeśli potrzebujesz pomocy w sprawach dotyczących dziedziczenia, spółdzielczych praw do lokalu czy wypłaty wkładu mieszkaniowego, skorzystaj z naszej oferty porad prawnych online. Gwarantujemy szybkie i profesjonalne wsparcie, które pomoże Ci rozwiązać problem i zaoszczędzić czas. Skontaktuj się z nami już dziś!
1. Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych - Dz.U. 2001 nr 4 poz. 27
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marek Gola
Radca prawny, doktorant w Katedrze Prawa Karnego Procesowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, zdał aplikację radcowską w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Katowicach. Specjalizuje się w szczególności w prawie karnym materialnym i procesowym, bliskie jest mu też prawo pracy, prawo rodzinne oraz prawo handlowe. Udzielił już ponad 2000 porad prawnych, pomagając osobom pokrzywdzonym przez nieuczciwych pracodawców, a także tym, w których życie (nie zawsze słusznie) wtargnęła policja i prokuratura.
Zapytaj prawnika