• Data: 2023-12-13 • Autor: Wioletta Dyl
Przydział kwater i lokali mieszkalnych dla żołnierzy zawodowych w Polsce regulowany jest przez konkretne ustawy i rozporządzenia. Artykuł ten omawia kluczowe aspekty tych przepisów, wskazując na różnice w uprawnieniach między żołnierzami służby stałej a służby kontraktowej. Szczególnie koncentruje się na warunkach przydziału mieszkań, możliwości wyboru formy zakwaterowania oraz obowiązkach finansowych wynikających z posiadania przydzielonego lokalu. Ponadto porusza temat metrażu mieszkań i kryteriów jego ustalania, uwzględniając stan rodzinny i stanowisko służbowe żołnierza. Kanwą naszych rozważań będzie sprawa, z jaką zwrócił się do nas pan Artur – żołnierz na służbie kontraktowej.
Pan Artur otrzymał zawiadomienie z Wojskowej Agencji Mieszkaniowej o przydzieleniu mu lokalu mieszkalnego. Zadał nam pytanie, czy może odmówić przyjęcia tego przydziału i w zamian otrzymywać świadczenie mieszkaniowe. Tak się bowiem złożyło, że przed 2 miesiącami zakupił z żoną mieszkanie w programie MDM i musi w tym mieszkaniu mieszkać przez okres co najmniej 5 lat, aby nie utracić dofinansowania. Dodatkowo mieszkanie, które proponuje WAM, usytuowane jest 40 km od miejsca zamieszkania i pan Artur jest pewien, że nie będę tam mieszkać, tylko zostanie w kupionym mieszkaniu, pyta więc, co powinien zrobić w tej sytuacji.
Z przepisów wymienionych aktów prawnych wynika, że w uzyskaniu świadczenia mieszkaniowego żołnierz służby kontraktowej znajduje się w położeniu nieco innym od żołnierza zawodowego – niestety w mniej korzystnym.
Zgodnie z art. 21 ww. ustawy o zakwaterowaniu „(…), żołnierzowi zawodowemu od dnia wyznaczenia na pierwsze stanowisko służbowe do dnia zwolnienia z czynnej służby wojskowej przysługuje prawo do zakwaterowania na czas pełnienia służby wojskowej w miejscowości, w której żołnierz pełni służbę, albo w miejscowości pobliskiej, albo za jego zgodą w innej miejscowości.
Prawo do zakwaterowania żołnierza zawodowego jest realizowane na jego wniosek w jednej z następujących form:
Zatem żołnierz służby stałej posiada prawo wyboru jednej z trzech form prawa do zakwaterowania (art. 21 ust. 3 ustawy o zakwaterowaniu). Oznacza to, że może zdecydować się, wedle swojego uznania, na lokal mieszkalny, miejsce w internacie albo świadczenie mieszkaniowe.
Zobacz również: Po ilu latach wykup mieszkania wojskowego?
Natomiast żołnierz służby kontraktowej może ubiegać się o wypłatę świadczenia mieszkaniowego tylko w sytuacji braku możliwości przydzielenia kwatery albo innego lokalu mieszkalnego. Żołnierz ten zainteresowany realizacją prawa do zakwaterowania w pierwszej kolejności może wystąpić do właściwego dyrektora oddziału regionalnego o przydział kwatery albo innego lokalu mieszkalnego (art. 21 ust. 4 ustawy o zakwaterowaniu). Jeżeli istnieje możliwość, dyrektor oddziału regionalnego proponuje żołnierzowi przydział kwatery lub innego lokalu mieszkalnego. W przypadku odmowy przyjęcia kwatery albo innego lokalu mieszkalnego z dniem złożenia oświadczenia żołnierz służby kontraktowej (np. z powodu posiadania już miejsca zamieszkania w okolicy miejsca pełnienia służby) traci prawo do zakwaterowania, w tym m.in. do wypłaty świadczenia mieszkaniowego, przez okres zajmowania stanowiska służbowego, chyba że zmianie ulegną jego uprawnienia do zakwaterowania (art. 21 ust. 5 ustawy o zakwaterowaniu).
Zatem zasadniczo jedynie w sytuacji nieprzydzielenia żołnierzowi służby kontraktowej kwatery albo innego lokalu mieszkalnego może on wystąpić z wnioskiem o wypłatę świadczenia mieszkaniowego lub przydział miejsca w internacie albo kwaterze internatowej.
Żołnierz służby kontraktowej, obowiązany do przyjęcia wskazanego lokalu mieszkalnego, musi ponosić koszty utrzymania przydzielonego lokalu, na które wpływają nie tylko opłaty za media, ale także opłata za użytkowanie lokalu. A zatem w obecnym stanie prawnym żołnierze służby kontraktowej zamiast z „prawa do zakwaterowania” korzystać muszą z „obowiązku zakwaterowania”.
Zobacz również: Mieszkanie wojskowe czynsz
Kwestia należnej żołnierzowi powierzchni użytkowej mieszkania uregulowana jest w art. 26 ustawy o zakwaterowaniu. Przy ustalaniu powierzchni użytkowej podstawowej uwzględnia się stanowisko służbowe żołnierza zawodowego oraz jego stan rodzinny.
Norma powierzchni użytkowej podstawowej (powierzchni pokoi) która przysługuje żołnierzowi z jednego tytułu, wynosi 8-12 m2. W przypadku gospodarstwa jednoosobowego norma wynosi nie mniej niż 16 m2. Struktura przydziału kształtuje się następująco:
Żołnierzowi zawodowemu, który zawarł związek małżeński, przyznaje się dodatkową powierzchnię użytkową podstawową w wysokości jednej normy, jeżeli on i małżonek nie posiadają dzieci.
Przekazywane mieszkanie powinno być wyremontowane oraz posiadać sprawnie działające instalacje i urządzenia techniczne należące do jego wyposażenia.
Co może zrobić pan Artur? Jeżeli zależy mu na utrzymaniu prawa do lokalu mieszkaniowego, to w tej sytuacji jedyną możliwością utrzymania tego prawa jest podniesienie zarzutu przyznania mieszkania o powierzchni mniejszej od ustawowej lub zarzut jego nieodpowiedniego do użytku stanu (tj. wymagającego remontu). Natomiast w obecnym stanie prawnym żadne świadczenie mieszkaniowe panu Arturowi nie przysługuje.
Przykład 1
Adam jest żołnierzem zawodowy od 10 lat w stopniu kapitana. Otrzymał przydział do nowego garnizonu. Jako żonaty, bez dzieci, zgodnie z przepisami miał prawo do mieszkania o powierzchni minimum 16 m². Zdecydował się na przydział kwatery, a Agencja Mienia Wojskowego przydzieliła mu mieszkanie dwupokojowe z kuchnią. Adam ocenił, że warunki mieszkania są zadowalające i spełniają wymagania ustawowe, więc zrezygnował z ubiegania się o świadczenie mieszkaniowe.
Przykład 2
Sierżant Katarzyna, będąca w służbie kontraktowej, mieszkała z rodziną w własnym domu blisko jednostki wojskowej. Kiedy otrzymała propozycję przydziału mieszkania przez wojsko, odmówiła, ponieważ jej aktualna sytuacja mieszkaniowa była satysfakcjonująca. W wyniku tej decyzji, zgodnie z ustawą, straciła prawo do zakwaterowania oraz do wypłaty świadczenia mieszkaniowego na czas pełnienia obecnego stanowiska.
Przykład 3
Porucznik Jacek, po rozstaniu z żoną znalazł się w sytuacji, gdzie potrzebował szybkiego zakwaterowania. Jego sytuacja rodzinna uległa zmianie, więc wystąpił o przydział mieszkania. Agencja Mienia Wojskowego przydzieliła mu jednopokojowe mieszkanie z aneksem kuchennym, co było zgodne z normami dla gospodarstwa jednoosobowego. Jacek zdecydował się na przyjęcie oferowanego lokalu, gdyż był świeżo po remoncie i spełniał jego obecne potrzeby mieszkaniowe.
Przepisy dotyczące zakwaterowania żołnierzy zawodowych w Polsce oferują różne opcje, w tym przydział kwatery, miejsca w internacie lub świadczenie mieszkaniowe. Wybór zależy od indywidualnych potrzeb i sytuacji żołnierza, przy czym żołnierze służby kontraktowej mają nieco ograniczone możliwości w porównaniu do żołnierzy służby stałej. Kryteria przydziału mieszkań uwzględniają metraż oraz stan rodzinny żołnierza, a decyzje o zakwaterowaniu mają bezpośredni wpływ na ich życie codzienne i stabilność mieszkaniową.
Potrzebujesz wsparcia prawnego w kwestiach zakwaterowania wojskowego? Skorzystaj z naszych specjalistycznych porad prawnych online i profesjonalnej pomocy w przygotowaniu niezbędnych dokumentów i pism. Zapewniamy szybką i skuteczną pomoc dostosowaną do Twoich indywidualnych potrzeb. Wystarczy, że skontaktujesz się z nami za pomocą formularza pod tekstem.
1. Ustawa z dnia 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej - Dz.U. 1995 nr 86 poz. 433
2. Ustawy z dnia 10 lipca 2015 roku o Agencji Mienia Wojskowego
3. Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 17 marca 2016 r. w sprawie przydziału kwatery albo innego lokalu mieszkalnego przez Agencję Mienia Wojskowego - Dz.U. 2016 poz. 419
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Wioletta Dyl
Radca prawny, absolwentka prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego. Udziela porad prawnych z zakresu prawa autorskiego, nowych technologii, ochrony danych osobowych, a także prawa konkurencji, podatkowego i pracy. Zajmuje się również sporządzaniem regulaminów oraz umów, szczególnie z zakresu e-biznesu i prawa informatycznego, które jest jej pasją. Posiada kilkudziesięcioletnie doświadczenie prawne, obecnie prowadzi własną kancelarię prawną.
Zapytaj prawnika
