• Data: 2024-01-01 • Autor: Janusz Polanowski
Artykuł porusza złożoną tematykę prawno-administracyjną związaną z procesem meldunkowym w Polsce. Zwraca uwagę na częste nieporozumienia i błędne wyobrażenia dotyczące zarówno praw i obowiązków osób zameldowanych, jak i możliwości wstąpienia w prawa najmu. Znaczną część artykułu poświęcono także kwestiom odpowiedzialności prawnej związanej ze złożeniem oświadczeń meldunkowych, podkreślając konieczność postępowania zgodnie z prawdą oraz omawiając potencjalne konsekwencje prawne nieprawidłowego działania. Te kwestie zostały omówione na przykładzie sprawy pani Ewy i jej brata.
Pani Ewa zwróciła się do nas o poradę w sprawie dalszego zamieszkiwania w mieszkaniu komunalnym jej brata, który owdowiał. Przedstawiła nam taką historię: bratowa pani Ewy była zameldowana w mieszkaniu staruszki, którą się opiekowała. Po śmierci starszej pani bratowej nie udało się „domeldować” do tego mieszkania swojego męża, ponieważ sama nie dostała przydziału na ten lokal, była w nim jedynie zameldowana. Brat z bratową mieszkali tak 20 lat. Przed kilku laty bratu zaproponowano pracę na cały etat, ale nie był nigdzie zameldowany, więc pani Ewa, chcąc pomóc bratu, zameldowała go w swoim mieszkaniu. Był to jedynie adres meldunkowy, brat nieprzerwanie mieszkał ze swoją żoną w mieszkaniu komunalnym. W tym roku bratowa zmarła, a administracja zwróciła się do wdowca z prośbą o opuszczenie lokalu. Wobec tego brat pani Ewy wystąpił o przydział tego lokalu i otrzymał druk do wypełnienia. Jest w nim rubryka, w której należy szczegółowo opisać warunki, w jakich się mieszka. Administracja chce, by brat pani Ewy opisał warunki lokalu, gdzie jest zameldowany. W tej sytuacji rodzeństwo nie wie, jak postąpić. Brat pani Ewy nigdy u niej nie mieszkał i ona nie widzi powodu, aby przedstawiać swoje warunki lokalowe. Dlatego pyta, czy istnieje ryzyko, że brat wymelduje się od niej, a gmina odmówi zameldowania w mieszkaniu, w którym faktycznie mieszka. Dodatkowa informacja jest taka, że według pani Ewy bratowa „narobiła zaległości w opłatach za czynsz, a brat podpisał ugodę w sprawie spłaty zadłużenia”. Główne pytanie rodzeństwa jest takie, co należy zrobić, aby brat pani Ewy uzyskał przydział na mieszkanie, w którym od wielu lat mieszka.
Wydaje się, że u podstaw zadanego pytania leżą nieporozumienia. Część z nich dotyczy okoliczności przeszłych; np.: doprowadzenia do zameldowania brata pani Ewy „pod adresem”, pod którym nie powinien zostać zameldowany (skoro mieszka gdzie indziej) oraz mylnych wyobrażeń na temat możliwości wstąpienia w prawo najmu po śmierci najemcy – co uregulowano w art. 691 Kodeku cywilnego (K.c.).
Przedmiotowy formularz będzie zawierał oświadczenie (oświadczenia) brata pani Ewy, a ze złożeniem podpisu wiąże się odpowiedzialność; niekiedy z treścią dokumentów „formularzowych” wiąże się nawet odpowiedzialność karna – stypizowana w art. 233 Kodeksu karnego (K.k.). Nie ma czegoś takiego, jak „administracja chce” lub „administracja dyktuje”. Jeżeli ktoś (zwłaszcza osoba urzędowa) próbuje wymusić złożenie fałszywego oświadczenia przez inną osobę, to może ponieść odpowiedzialność np. dyscyplinarną, a może także karną (np. z art. 231 K.k.).
Brat pani Ewy ma prawny obowiązek złożyć oświadczenie zgodnie z prawdą, a nie według sugestii kogoś z administracji. Można odnieść wrażenie, że chodzi o namówienie brata, by sam zniweczył (a przynajmniej poważnie zminimalizował) swe szanse na uzyskanie statusu najemcy mieszkania komunalnego (zwłaszcza tego mieszkania, w którym od lat mieszka). Jeżeli opisze mieszkanie zupełnie inne, to po cóż mu mieszkanie komunalne? A w dodatku złożenie fałszywego oświadczenia może dać okazję nawet do szantażu.
Kolejny (i to często spotykany) mit dotyczy tego, kto melduje. Nawet właściciel nieruchomości lub domu (czy mieszkania) nie jest uprawniony nikogo „meldować” ani „wymeldowywać”; to dotyczy zarówno osób prywatnych, jak i innych podmiotów (np. gmin i ich przedstawicieli w zakresie mieszkań komunalnych). Decyzje administracyjne w sprawach meldunkowych (to jest decyzje o zameldowaniu oraz o wymeldowaniu) są władne wydawać organa administracji samorządowej szczebla gminnego – faktycznie kieruje się takie wnioski do urzędów gmin oraz do urzędów miast (a w Warszawie do urzędów dzielnic). Współpraca między właścicielem lokalu (niekiedy między najemcą lokalu) oraz między osobą, której dotyczy wniosek o zameldowanie albo wniosek o wymeldowanie może usprawnić i przyspieszyć tok postępowania administracyjnego w sprawie meldunkowej; spór może skutkować złożonym i długo trwającym postępowaniem administracyjnym.
Skoro brat pani Ewy nie mieszka u niej, a pod innym adresem, to należy możliwie szybko złożyć dwa wnioski: o wymeldowanie „z jednego adresu” (pod którym nawet nie powinien zostać zameldowany) oraz o zameldowanie „pod adresem” od lat właściwym (z uwagi na zamieszkiwanie brata w mieszkaniu komunalnym). W przypadku miejsca dotychczasowego zameldowania być może nawet dałoby się doprowadzić do wydania decyzji anulującej zameldowanie „pod tym adresem” (z uwagi na to, że brat pani Ewy nie mieszkał u niej w czasie jego meldowania), ale takie postępowanie mogłoby trochę trwać, zaś w przedstawionej sytuacji ważny jest czas. Dlatego należy rozważyć złożenie przez panią Ewę wspólnie z bratem jednego wniosku (o wymeldowanie go „z tego adresu”) oraz o zawnioskowanie wyłącznie przez jej brata o zameldowanie go „pod adresem” właściwym ze względu na jego zamieszkiwanie w lokalu komunalnym. Kopię, a jeszcze lepiej odpis (np. sporządzony przez notariusza), wniosku o wymeldowanie można by załączyć do wniosku o zameldowanie „pod tamtym adresem”. Pierwszy z wniosków (np. złożony przez panią Ewę wspólnie z bratem) mógłby być wnioskiem o anulowanie jego zameldowania „pod tym adresem”. Oba wnioski można by nawet złożyć tego samego dnia – wcześniej wniosek o wymeldowanie, a nieco później wniosek o zameldowanie. Z uwagi na czynności w administracji budynków komunalnych zasadne mogłoby okazać się powiadomienie (na piśmie i za potwierdzeniem przyjęcia pisma) owej administracji o wnioskach w sprawach meldunkowych – to należy rozważyć (biorąc pod uwagę znajomość sytuacji w owej administracji).
Zobacz również: Zameldowanie w mieszkaniu komunalnym
W tej sprawie zalecałbym uważne przyjrzenie dokumentów. Zwłaszcza chodzi o dokumenty związane z zamieszkiwaniem brata pani Ewy w mieszkaniu komunalnym oraz z dotyczącym tamtego mieszkania zadłużeniem. Proszę zwrócić szczególną uwagę na to, o jakie zadłużenie chodzi – odziedziczone przez brata po jego żonie, czy też o jego własne (chodzi o to, że pełnoletnia osoba współmieszkająca z najemcą jest solidarnie z najemcą odpowiedzialna za opłacanie czynszu wraz ze stosownymi opłatami dodatkowymi.
Jedno z dwojga: Albo brat pani Ewy ponosi odpowiedzialność za swój własny „dług mieszkaniowy” (jako osoba mieszkająca w owym mieszkaniu komunalnym), albo być może odziedziczył dług po żonie.
Nie powinno być tak, że administracja jednocześnie traktuje brata pani Ewy jako osobę zamieszkującą w mieszkaniu komunalnym (jeżeli uważa go za osobę odpowiadającą za własny „dług mieszkaniowy”) oraz ma zachciankę, by on (przedstawiając fałszywe dane) opisywał jakieś inne mieszkanie. Albo – albo.
Od lektury dokumentów może zależeć wybór treści pierwszego wniosku – albo o wymeldowanie (a więc bez wracania do sytuacji przeszłych), albo o anulowanie zameldowania (bo brat nigdy u siostry nie mieszkał).
Ów pierwszy wniosek (o wymeldowanie albo o anulowanie zameldowania) może zawierać na jednej stronie zarówno wniosek brata (np. „Wnioskuję o wymeldowanie mnie z adresu…”), jak i oświadczenie jego siostry, potwierdzające wniosek brata. Na jednej kartce może być więcej niż jedno oświadczenie. Inny wariant: wspólny wniosek o wymeldowanie brata – wyłącznie jego, żeby „przy okazji” i pani Ewa nie została wymeldowana. Analogicznie rzecz może się przedstawiać w przypadku wnioskowania o anulowanie zameldowania przed iluś laty.
Oświadczenie (oświadczenia) na jednej stronie dokumentu (drugi egzemplarz powinien służyć za pokwitowanie przyjęcia pisma przez urząd) będzie oznaczać niższe koszty notarialnego poświadczenia dokumentu (czyli wykonania odpisu), bo płaci się od rozpoczętej strony poświadczenia.
Drugi wniosek powinien nawiązywać do wcześniej złożonego:
Jeśli w materiałach dotyczących mieszkania komunalnego jest dokument (np. ugoda lub wezwanie do zapłaty), z którego wynika, że właściciel mieszkania komunalnego uważa brata pani Ewy za osobę zamieszkującą od dawna w przedmiotowym mieszkaniu komunalnym, to taki dokument (najlepiej jego odpis) można by załączyć do wniosku (zwłaszcza do wniosku o zameldowanie, szczególnie w przypadku akcentowania, że chodzi o zamieszkiwanie od lat).
O przydział mieszkania należy się starać możliwie szybko – składając dokumenty za pokwitowaniem przyjęcia lub wysyłając listami poleconymi (i to z opcją „za zwrotnym potwierdzeniem odbioru”).
Jeżeli brat pani Ewy tam mieszkał od lat, to również jego obowiązkiem (solidarnie z jego żoną) było płacić czynsz (wraz ze stosownymi opłatami z czynszem powiązanymi). W takiej sytuacji bezprzedmiotowe jest twierdzenie, jakoby bratowa „zadłużyła mieszkanie”.
Zawarcie ugody (nie tylko przez brata, bo ugoda, jak każda umowa, wymaga minimum dwóch stron) za życia bratowej wskazuje na to, że wynajmujący traktował brata pani Ewy jako mieszkańca danego mieszkania komunalnego.
Decyzję administracyjną (np. odmawiającą zameldowania) wolno zaskarżyć – składając odwołanie.
Artykuł podkreśla złożoność i znaczenie prawidłowego zarządzania meldunkiem w kontekście polskiego prawa. Przedstawione przykłady z życia wzięte ilustrują, jak nieporozumienia i zaniedbania w tej dziedzinie mogą prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych i administracyjnych. Podkreśla się, że świadomość prawna i odpowiedzialność w kwestiach meldunkowych są kluczowe dla uniknięcia problemów związanych z zamieszkiwaniem i korzystaniem z różnych usług publicznych.
Potrzebujesz pomocy w rozwiązaniu problemów meldunkowych? Skorzystaj z naszych porad prawnych online oraz profesjonalnej pomocy w przygotowaniu wszelkich potrzebnych dokumentów i pism meldunkowych. Nasz zespół doświadczonych prawników jest dostępny, aby udzielić Ci wsparcia i doradzić w każdej sytuacji. Zapraszamy do kontaktu poprzez formularz umieszczony pod tekstem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Janusz Polanowski
Prawnik – absolwent Wydziału Prawa i Administracji UMCS w Lublinie. Łączy zainteresowania naukowe z zagadnieniami praktycznymi, co szczególnie dotyczy prawa Republiki Czeskiej oraz Republiki Słowackiej. Naszym Klientom udziela odpowiedzi na pytania również z zakresu prawa polskiego, w tym cywilnego (głównie rzeczowego i spadkowego) oraz rodzinnego. Występował przed różnymi organami władzy publicznej, w tym przed sądami (powszechnymi i administracyjnymi) – zarówno pierwszej, jak i drugiej instancji. Uczestniczył też w licznych konferencjach naukowych, w tym międzynarodowych, i przebywał za granicą w celach naukowych. Ma doświadczenie w nauczaniu (zwłaszcza prawa) oraz uzyskał uprawnienia pedagogiczne.
Zapytaj prawnika
