Konkubina odmawia opuszczenia mieszkania

Umowa użyczenia

Będąc właścicielem nieruchomości, na podstawie art. 710 Kodeksu cywilnego oddała Pani w użyczenie lokal synowi, jego partnerce i dzieciom. W momencie rozstania i niezamieszkiwania z Pani synem utraciła ona tytuł prawny do lokalu (była to umowa użyczenia, choćby w formie ustnej), a zatem obecnie należy uznać, że zajmuje go bez tytułu prawnego.

Zgodnie z art. 222 § 1 Kodeksu cywilnego właścicielowi przysługuje roszczenie o wydanie lokalu od osoby, która nie posiada do niego tytułu prawnego. W tym celu należy złożyć do sądu pozew o opróżnienie, opuszczenie i wydanie lokalu. Pozew powinien dotyczyć wszystkich osób zamieszkujących w lokalu (także małoletnich, przy czym tutaj należy wskazać w pozwie przedstawiciela ustawowego). Opłata sądowa od takiego pozwu wynosi 200 zł, należy dołączyć także dowody na Pani własność oraz udowodnić, że była partnerka z dziećmi nie ma prawa zajmować lokalu (tutaj wskazane będą zeznania świadków, w tym Pani syna).

Nie znam całości stanu faktycznego oraz rozmów, jakie się toczyły, jak i okoliczności opuszczenia lokalu przez syna, jednak w razie gdyby lokal był użyczony synowi i partnerce łącznie, co było przez cały czas przez Panią akceptowane i nie poczyniła Pani żadnego ruchu względem partnerki i jej wyprowadzki w momencie rozstania syna, proponowałabym dla zabezpieczenia Pani interesu w postępowaniu eksmisyjnym, o formalne wypowiedzenie umowy użyczenia (pisemne ze wskazaniem okresu wypowiedzenia, np. miesiąc; jakkolwiek bez tego sąd powinien i tak uznać, że doręczenie pozwu z żądaniem eksmisji jest wystarczające).

Pod warunkiem oczywiście, że sama dobrowolnie nie opuści lokalu. Biorąc pod uwagę, że postępowanie eksmisyjne może potrwać dość długo, a Pani mogłaby wynająć lokal i czerpać z tego pożytki, proponuję w pierwszej kolejności skierować do niej wezwanie z żądaniem opróżnienia lokalu ze swoich rzeczy, opuszczenia go i wydania Pani, z powołaniem na Pani uprawnienia właścicielskie i brak podstaw do jej dalszego zamieszkiwania.

Zobacz również: Jak pozbyć się z domu niezameldowanego konkubenta?

Prawo do lokalu socjalnego

Sąd w wyroku eksmisyjnym orzeka o braku prawa do lokalu socjalnego lub o takim uprawnieniu. To warto omówić, gdyż często budzi to praktyczny sprzeciw wśród właścicieli lokali.

Zgodnie z art. 14 ust. 4 ustawy z dnia 21.06.2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego prawo do lokalu socjalnego mają:

1) kobiety w ciąży,

2) małoletni, niepełnosprawni w rozumieniu przepisów ustawy o pomocy społecznej lub ubezwłasnowolnieni oraz sprawujący nad taką osobą opiekę i wspólnie z nią zamieszkałą,

3) obłożnie chorzy,

4) emeryci i renciści spełniający kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej,

5) osoby posiadające status bezrobotnego,

6) osoby spełniające przesłanki określone przez radę gminy w drodze uchwały

– chyba że osoby te mogą zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas używany.

Wobec tego byłej partnerce z dziećmi przysługiwałoby uprawnienie do lokalu socjalnego. Eksmisja zatem w wyroku byłaby wstrzymana do czasu dostarczenia przez gminę lokalu socjalnego, chyba że Pani udowodni, że była partnerka ma możliwość zamieszkania gdzie indziej, np. ma swój inny lokal, wystarczająco duże dochody na wynajęcie lokalu na rynku. Nie wiem też na ile Pani syn z byłą partnerką ma uregulowane kwestie rodzicielskie, ale gdyby ich wspólne dzieci miały zamieszkiwać z nim, wtedy też nie widzę przesłanek do orzekania o lokalu socjalnym dla byłej partnerki (ew. status bezrobotnego lub kobiety w ciąży).

Jeżeli nawet byłej partnerce nie będzie przysługiwał lokal socjalny wykonanie wyroku eksmisyjnego (gdyby do tej pory nadal tam zamieszkiwała), wiążę się z koniecznością złożenia wniosku u komornika. W praktyce obecnie nie ma tzw. eksmisji na bruk (nieliczne przypadki dopuszczone prawem, ale tutaj nie mają miejsca), odbywa się to w ten sposób, że komornik może zgodnie z art. 1046 § 4 ustawy z dnia 17.11.1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego w zw. z art. 4 ust. 2a ustawy o ochronie praw lokatorów eksmitować lokatora do innego miejsca – pomieszczenia tymczasowego (wyznacza je gmina, mając na to 6 miesięcy), a ostatecznie do noclegowni/schroniska. Gmina zanim wskaże takie miejsce mija zwykle sporo czasu, więc czasami właściciele chcąc w końcu pozbyć się lokatora, sami wyznaczają miejsce – zgodne z wymogami technicznymi i sanitarnymi z przepisami prawa – do którego komornik przeniesie lokatora (np. wynajęcie na określony czas hotelu robotniczego).

Dlatego tak ważne jest spróbować nakłonić byłą partnerkę do dobrowolnego opuszczenia lokalu, bo opisane postępowania są długotrwałe (i kosztowne, bo komornik także wymaga zaliczki na czynności), a lokal nie może być wynajęty z zyskiem na rynku. Jeżeli gmina nie byłaby w stanie dostarczyć lokalu socjalnego, albo będzie to długo trwało (gminy często dysponują niewielkim zasobem mieszkaniowym w porównaniu do potrzeb), a była partnerka nadal będzie zamieszkiwać w lokalu nie uiszczając opłat, może Pani wystąpić do gminy o odszkodowanie z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego.

Warto jeszcze poruszyć kwestię tego, czy była partnerka Pani syna, zamieszkując lokal, uiszcza za niego opłaty – w formie czynszu czy opłat eksploatacyjnych za media. Użyczenie co do zasady jest bezpłatne i osoba użyczająca może ponosić tylko opłaty eksploatacyjne, jednak stosunek prawny użyczenia dotyczył Pani syna, który mieszkał z rodziną, a obecnie była partnerka mogłaby być obciążona opłatami za lokal, o czym proszę wspomnieć w wezwaniu do opuszczenia (może Pani także już wyliczyć kwotę i żądać zapłaty za okres przeszły od czasu opuszczenia lokalu przez syna i poinformować o obowiązku uiszczania takiego odszkodowania za czas bezumownego korzystania z lokalu). Odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu zgodnie z art. 18 ustawy o ochronie praw lokatorów powinny opiewać na kwotę czynszu, który w stawce rynkowej byłby pobierany, a także doliczyć należy opłaty eksploatacyjne wg faktycznego zużycia. Takie odszkodowanie należy się Pani przez czas zamieszkiwania minimum do wyroku sądu, jeżeli orzekłby o uprawnieniu do lokalu socjalnego.

W postępowaniu fakt, że jest Pani babcią zamieszkujących tam dzieci nie ma znaczenia (nie jest Pani zobowiązana do alimentacji wobec nich ani nie zamieszkujecie razem). Dopowiem także, że polskie prawo nie pozwala na usuwanie lokatora przymusem, bez wyroku sądu samodzielnie (co wiąże się także z odcinaniem dostępu do mediów).

Podsumowując, proszę wezwać byłą partnerkę Pani syna do opuszczenia lokalu, a kolejno złożyć pozew do sądu o eksmisję (sąd właściwy wg położenia lokalu), z uwzględnieniem ww. uwag. Na przyszłość, jeżeli chce Pani wynajmować mieszkanie proszę zastanowić się nad instytucją najmu okazjonalnego (aby zaoszczędzić sobie stresu przy konieczności wyprowadzki lokatora).

Zobacz również: Czy można wyrzucić matkę z dzieckiem z wynajmowanego mieszkania?

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
3. Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego - Dz.U. 2001 nr 71 poz. 733

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.